Jaarrond beschermde nesten

Bescherming van vogelnesten

Tijdens uw werkzaamheden moet u rekening houden met het broedseizoen van vogels, het is namelijk verboden om nesten te beschadigen of te vernielen. Het verstoren van vogels tijdens het broedseizoen is niet verboden als de gunstige staat van instandhouding niet in gevaar is. De Omgevingswet (voorheen Wet Natuurbescherming) kent geen standaardperiode voor het broedseizoen. Het gaat erom of er een broedgeval is. Verblijfplaatsen van vogels die hun verblijfplaats het hele jaar gebruiken, zijn jaarrond beschermd. Slechts een beperkt aantal soorten bewoont het nest permanent of keert elk jaar terug naar hetzelfde nest. 

 

De meeste vogels maken elk broedseizoen een nieuw nest of zijn in staat om een nieuw nest te maken. Deze vogelnesten voor eenmalig gebruik vallen alleen tijdens het broedseizoen onder de bescherming van de wet. U heeft voor deze soorten geen ontheffing nodig voor werkzaamheden buiten het broedseizoen. En ook niet als u maatregelen treft die voorkomen dat deze soorten zich op de bouwplaats vestigen tijdens het broedseizoen. U mag dus buiten het broedseizoen nesten verplaatsen of verwijderen, maar daar zijn uitzonderingen op.

 

Jaarrond beschermde vogelnesten

De lijst met soorten met jaarrond beschermde nesten is niet in de Omgevingswet vastgelegd, maar het is een additionele beleidsregel die Rijk en provincies gebruiken om te sturen op een gunstige staat van instandhouding. De onderstaande vogelnesten (categorie 1 t/m 4) zijn het gehele jaar beschermd en dus niet alleen tijdens de broedperiode. In sommige gevallen zijn ook nesten van soorten uit categorie 5 het hele jaar door beschermd. Onder de tabel wordt een toelichting gegeven op de categorieën. Vetgedrukte soorten zijn categorie 5-soorten met een 'zeer ongunstige' staat van instandhouding. 

 

Nederlandse naam	Bescherming	Nederlandse naam	Bescherming
steenuil	Categorie 1	eidereend	Categorie 5
gierzwaluw	Categorie 2	ekster	Categorie 5
huismus	Categorie 2	gekraagde roodstaart	Categorie 5
roek	Categorie 2	glanskop	Categorie 5
grote gele kwikstaart	Categorie 3	grauwe vliegenvanger	Categorie 5
kerkuil	Categorie 3	groene specht	Categorie 5
oehoe	Categorie 3	grote bonte specht	Categorie 5
ooievaar	Categorie 3	huiszwaluw	Categorie 5
slechtvalk	Categorie 3	ijsvogel	Categorie 5
boomvalk	Categorie 4	kleine bonte specht	Categorie 5
buizerd	Categorie 4	kleine vliegenvanger*	Categorie 5
havik	Categorie 4	koolmees	Categorie 5
ransuil	Categorie 4	kortsnavelboomkruiper	Categorie 5
sperwer	Categorie 4	oeverzwaluw	Categorie 5
wespendief	Categorie 4	pimpelmees	Categorie 5
zwarte wouw	Categorie 4	raaf	Categorie 5
blauwe reiger	Categorie 5	ruigpootuil*	Categorie 5
boerenzwaluw	Categorie 5	spreeuw	Categorie 5
bonte vliegenvanger	Categorie 5	tapuit	Categorie 5
boomklever	Categorie 5	torenvalk	Categorie 5
boomkruiper	Categorie 5	zeearend	Categorie 5
bosuil	Categorie 5	zwarte kraai	Categorie 5
brilduiker	Categorie 5	zwarte mees	Categorie 5
draaihals	Categorie 5	zwarte roodstaart	Categorie 5
		zwarte specht	Categorie 5

Vetgedrukte soorten zijn categorie 5-soorten met een 'zeer ongunstige' staat van instandhouding. Soorten met een * hebben een onbekende staat van instandhouding.

 

Toelichting categorieën

Op de volgende categorieën gelden de verbodsbepalingen van de Wet natuurbescherming het gehele seizoen:
Categorie 1. Nesten die, behalve gedurende het broedseizoen als nest, buiten het broedseizoen in gebruik zijn als vaste rust-en verblijfplaats (voorbeeld: steenuil).
Categorie 2. Nesten van koloniebroeders die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en die daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing of
biotoop. De (fysieke) voorwaarden voor de nestplaats zijn vaak zeer specifiek en limitatief beschikbaar (voorbeeld: roek, gierzwaluw en huismus).
Categorie 3. Nesten van vogels, zijnde geen koloniebroeders, die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en die daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing. De (fysieke) voorwaarden voor de nestplaats zijn vaak zeer specifiek en limitatief beschikbaar (voorbeeld: ooievaar, kerkuil en slechtvalk).
Categorie 4. Vogels die jaar in jaar uit gebruik maken van hetzelfde nest en die zelf niet of nauwelijks in staat zijn een nest te bouwen (voorbeeld: boomvalk, buizerd en ransuil).

Categorie 5. Nesten van vogels die weliswaar vaak terugkeren naar de plaats waar zij het jaar daarvoor hebben gebroed of de directe omgeving daarvan, maar die wel over voldoende flexibiliteit beschikken om, als de broedplaats verloren is gegaan, zich elders te vestigen. Deze zijn buiten het broedseizoen niet beschermd. Categorie 5-soorten zijn wel jaarrond beschermd als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. Indien dit het geval is, is een omgevingscheck benodigd.

 

Staat van Instandhouding (SvI)

De SvI is bepaald op basis van (a) de ontwikkeling in de populatie, (b) ontwikkeling in verspreiding, (c) ontwikkeling in kwaliteit van het leefgebied, en (d) toekomstperspectief. De meest sombere score bij een van de vier elementen (verspreiding, populatie, leefgebied, toekomstperspectief) bepaalt de indicatieve SvI. Indien twee of meer keer ‘onbekend’ is aangegeven, gecombineerd met ‘groen’ (gunstig), dan is de SvI ‘onbekend’.