Ecologische Adviesbureau's

Op deze pagina wordt uitgelegd waarom u in aanraking komt met een ecologisch adviesbureau en waar u rekening mee moet houden bij het selecteren van een adviesbureau.

Waarom moet ik iets met beschermde planten en dieren?

Nederland heeft afgesproken zich aan de Europese richtlijnen te houden. De belangrijkste richtlijnen zijn de Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn. Deze richtlijnen lijken vrijblijvend te zijn door het woord richtlijn, maar verplichten Nederland om wetgeving te maken die borgt dat soorten van Europees belang behouden blijven. Nederland heeft de wetgeving over flora en fauna vastgelegd in de Omgevingswet (voorheen Wet natuurbescherming (2017-2023) en Flora- en faunawet (pré-2017)).

Als u een ruimtelijke ontwikkeling wilt realiseren, dan zult u als initiatiefnemer aan moeten tonen dat de geplande ontwikkeling geen negatieve effecten zal veroorzaken op beschermde soorten of gebieden. Dit betreft bijvoorbeeld het kappen van bomen, het dempen van water en verbouwingen aan gebouwen, zoals het isoleren van spouwmuren of het plaatsen van een nieuw dak. Andere voorbeelden van een ruimtelijke ontwikkeling zijn bijvoorbeeld:

Een nieuwe schuur, kas of (bedrijfs)woning bouwen
Een dakkapel bouwen
Water dempen, zoals een poel of een sloot(deel)
Een natuurvriendelijke oever aanleggen of werken in de oever
Een (deel van een) gebouw slopen
Een boom, bosschage of beplanting kappen of van vorm veranderen
Een andere ruimtelijke ontwikkeling.

Waarom heb ik een ecoloog of ecologisch adviesbureau nodig?

Het herkennen van beschermde soorten en hun biotopen vereist veel ervaring. Er zijn vele dieren en planten beschermd, waaronder soorten waar u waarschijnlijk nog nooit van heeft gehoord, zoals de platte schijfhoren, watervleermuis en groenknolorchis. Maar ook meer bekende soorten als de huismus en gierzwaluw zijn beschermd. Een deskundig persoon op het gebied van flora en fauna heeft wel kennis over beschermde soorten. Zo'n persoon noemen we doorgaans een ecoloog. Een ecoloog kan beoordelen of de geplande ontwikkeling effecten heeft op beschermde soorten of juist niet. Een rapportage met de beoordeling van geplande de ontwikkeling in relatie tot beschermde soorten geeft duidelijkheid over de effecten. Zo’n rapportage heeft geen vaste naam, maar wordt vaak 'quick scan flora en fauna', 'ecologische quickscan', 'quickscan Omgevingswet' of 'natuurtoets' genoemd. Wij gebruiken op deze website verder de term ecologische quickscan of kortweg quickscan.

Bron: Ministerie van EZ

Heb ik een ecologische quickscan nodig?

Als u een omgevingsvergunning gaat aanvragen voor een ruimtelijke ontwikkeling zal de gemeente, omgevingsdienst of provincie om een natuuronderzoek vragen. Om vertraging van de vergunningverlening te voorkomen kunt u daarom het beste vooraf een ecologisch onderzoek laten uitvoeren. Omdat er veel beschermde soorten zijn én deze soorten (en gebieden) overal in Nederland voor kunnen komen, is er vrijwel altijd onderzoek nodig.

Is het verstandig om het goedkoopste ecologisch adviesbureau te kiezen of moet ik ook op andere punten letten?

Enkel de prijs van een aangeboden offerte zegt niets over een natuuronderzoek en kan dus een goede of foute keuze blijken. Het bevoegd gezag kijkt niet naar de prijs waarvoor een onderzoek is verricht, maar naar de kwaliteit van het onderzoek. Een kwalitatief onderzoek zal eerder geaccepteerd worden als een minder kwalitatief onderzoek, dat is evident. De kwaliteit van het onderzoek wordt beoordeeld, omdat het behandelend bestuursorgaan uiteindelijk ook weer verantwoording moet afleggen. Er wordt dus niet alleen gekeken of een onderzoek aanwezig is, maar ook of het onderzoek voldoende kwalitatief verricht is. Kwaliteit is een belangrijk onderscheidend punt tussen quickscans van verschillende ecologische bureau's.

Bron: Ministerie van EZ

Wat zijn de risico’s bij een onvoldoende kwalitatief onderzoek?

1.Het begaan van een wetsovertreding

Het grootste risico loopt u bij een slecht uitgevoerde quickscan waarbij beschermde soorten zijn gemist. Staat er in de quickscan dat er geen vleermuizen in het gebouw voor kunnen komen, maar blijkt tijdens het verwijderen van het dak dat er toch vleermuizen zitten, dan moet het werk direct stilgelegd worden. Natuurverenigingen of natuurliefhebbers in de buurt weten vaak waar beschermde soorten voorkomen en houden nieuwe ontwikkelingen vaak nauwlettend in de gaten. Er is dus altijd een reële kans op een melding bij het bevoegd gezag. Indien er een inspectie plaatsvindt en er is geen of onvoldoende natuuronderzoek verricht, dan wordt het werk stilgelegd. Er volgt dan alsnog een onderzoek. Indien blijkt dat er negatieve effecten zijn veroorzaakt op beschermde soorten, dan kan een veroordeling plaatsvinden op basis van de wet op economische delicten (WED). In veel gevallen komt het voor dat de straf voor een delict op basis van de WED hoger is dan de straf op basis van overige wetgeving.

2.Stillegging van het project (vertraging van een jaar)

Een ander, veelvoorkomend risico is het oplopen van vertraging. Bij een onvoldoende kwalitatief onderzoek worden door de behandelend ambtenaar veel vragen gesteld. Deze vragen moeten beantwoord worden. Lukt het niet om de behandelend ambtenaar te overtuigen, dan wordt het onderzoek niet geaccepteerd en moet het over. Het gevolg is dat de aanvraag stil ligt tot alle onderzoeken degelijk zijn verricht. Ecologisch onderzoek kan niet altijd het gehele jaar plaatsvinden. Soms betekent dit dus een vertraging van een jaar. Dit kan een dure fout zijn.

Hoe kan ik beoordelen of een ecologisch adviesbureau kwaliteit levert?

Dat is voor u lastig te beoordelen, maar er zijn wel degelijk zaken waar u naar kunt kijken. Let vooral op de volgende zaken:

Geeft het bureau een specifieke beschrijving van de te leveren kwaliteit in de offerte? Let hierbij op toetsing aan soorten én aan gebieden (NNN, Natura 2000), maar ook 'zoekgebied nieuwe natuur', 'ganzenfoerageergebied' en/of 'strategische reservering natuur'. Wordt de NDFF (Nationale Databank Flora en Fauna) geraadpleegd of aanbevolen?
Wordt er onderzoek gedaan volgens bestaande onderzoeksprotocollen?
Heeft het bureau voldoende expertise in huis? Iemand die jarenlang vogelonderzoek heeft gedaan weet vast heel veel over vogels, maar hoe zit het met de kennis van planten en ongewervelden? Vraag hiernaar, want enkele een ervaren deskundige kan een correcte beoordeling uitvoeren. Vraag desnoods om een cv als niet duidelijk is welke ervaring een deskundige heeft. Dit is het meest belangrijke punt.
Heeft het bureau een betrouwbare uitstraling? Zijn de teksten verzorgd (weinig spelfouten, goede zinsbouw, bondig en te begrijpen)?
Heeft het bureau een website met kvk-nummer, btw-nummer, telefoonnummer en adresvermelding? En staan de medewerkers erop met hun ervaring? Is de website beveiligd? Begint het webadres in de browserbalk met https?
Geeft het bureau informatie over de klanttevredenheid?
Wordt de rapportage gecontroleerd door een collega of vakgenoot?
Worden gestelde vragen door het bevoegd gezag gratis beantwoord of krijgt u daar een extra factuur voor?
Zegt het adviesbureau onafhankelijk te zijn? Hoewel bijna ieder adviesbureau dit zegt, is echte onafhankelijkheid ook het meest waardevol. Het conformeren aan een ethische gedragscode is een teken van onafhankelijkheid dat u kunt controleren.

Ook andere zaken kunnen een kwaliteitsindicatie geven, maar in beginsel is de kennis en ervaring met alle beschermde soorten de meest belangrijke eigenschap voor een ecoloog. En dus in het maken van een keuze voor een ecologisch adviesbureau.

Wat zijn de kosten van een ecologische quickscan? Wat is een redelijke prijs?

De prijs is vooral afhankelijk van de grootte en complexiteit van het projectgebied én de voorgenomen maatregelen. Een klein perceel waar een schuur wordt gebouwd is eenvoudiger te beoordelen als een natuurgebied van 100 hectare dat op de schop gaat. Ook reistijd kan van invloed zijn. Maar let ook vooral op de kwaliteit. De geleverde kwaliteit bepaalt uiteindelijk of u de beste koop doet. Een eenvoudige quickscan kan al vanaf circa € 1380 uitgevoerd worden. Een complexe quickscan kan wel € 1500 tot € 3000,- kosten. Gemiddeld ligt de prijs van een quickscan op ongeveer € 1380,-

Is het natuuronderzoek afgerond na een ecologische quickscan?

Dat kan, maar hoeft niet. Een kundige ecoloog kan inschatten of er risico’s zijn. Zijn er geen risico’s, dan is de quickscan het einde van het natuuronderzoek. Zijn er wel risico’s, dan zal er vervolgonderzoek plaats moeten vinden. Het bevoegd gezag wil namelijk weten of er beschermde soorten op de projectlocatie voorkomen of niet. Tot dit duidelijk is, kan het plan niet starten.

Het kan zo zijn dat er beschermde soorten aanwezig zijn op de projectlocatie. In dat geval kan vaak een ontheffing verkregen worden. Voor het verkrijgen van een ontheffing is een degelijke ecologische onderbouwing benodigd. Een ecologisch adviesbureau kan voor u onderbouwen op welke wijze de negatieve effecten gemitigeerd of gecompenseerd kunnen worden, zodat de geplande ontwikkeling vaak als nog doorgang kan vinden. Andere termen waar u mee te maken kunt krijgen zijn bijvoorbeeld: ecologisch werkprotocol, mitigatieplan, gedragscode en broedvogelinspectie.