Het voorjaar is begonnen: voor velen hét startsein om bloemen- en plantenzaden te zaaien. Van de meest kleurrijke eenjarige bloemen tot aan geurende kruidensoorten - er gaat van alles de grond in. Een goede zaak, zou je zeggen. Maar dat is niet altijd het geval. Zo is niet elk gebied even geschikt voor inzaaien en doen sommige soorten zaden insecten meer kwaad dan goed. Bij inzaaien is het daarom van belang om rekening te houden met een aantal richtlijnen.

Ben je van plan om te zaaien? Lees dan verder en leer wat de do’s en don’ts zijn volgens de ecologen van Habitus natuur & landschap.

Vosje (Andrena fulva)

Waar wél en waar niet inzaaien?

Of een gebied geschikt is voor inzaaien, hangt af van de reeds aanwezige plantensoorten. Stedelijke gebieden zijn in het algemeen geschikt om te zaaien. Dit komt doordat steden door de mens al sterk in cultuur zijn gebracht. We richten immers al lange tijd onze tuinen in. Buitengebieden en natuurgebieden daarentegen, zijn doorgaans niet geschikt voor inzaaien. Net als steden zijn deze gebieden weliswaar ook veelal in cultuur gebracht, maar er is een groot verschil. Met name in buitengebieden komen namelijk populaties van wilde, inheemse plantensoorten voor.

Kruisbesmetting met inheemse planten

Als we nieuwe soorten zaden in buitengebieden zouden zaaien, vindt er kruisbesmetting plaats met de aanwezige wilde plantensoorten. De populaties van deze inheemse plantensoorten worden door de kruisbesmetting aangetast. Dit kan ertoe leiden dat plantensoorten onvruchtbaar worden en als gevolg hiervan uitsterven. Buitengebieden fungeren bovendien veelal als buffer tussen stedelijke omgevingen en natuurgebieden. Door kruisbesmetting verzwakken we deze bufferfunctie van buitengebieden. Inzaaien in buitengebieden brengt dus vaak negatieve gevolgen met zich mee.

Positieve effecten van inzaaien in steden

Inzaaien van bloemen en planten in stedelijke omgevingen kan wél zeer positieve effecten met zich meebrengen. Denk bijvoorbeeld aan de bloemenrijkdom die door voorbijgangers vast wordt gewaardeerd. Deze bloemenrijkdom biedt ook kansen voor insecten als bijen. Bloemrijke tuinen zijn vaak rijk aan geschikte nestelmogelijkheden voor onder andere de zeldzame gehoornde metselbij. Om deze positieve effecten te bereiken, is het vooral van belang om te kiezen voor biologische zaden van inheemse herkomst.

Gehoornde metselbij (Osmia cornuta)

Het belang van van biologische zaden 

Wij raden ten zeerste aan om te kiezen voor biologisch gekweekte zaden. Bij het kweken van niet-biologische zaden zijn chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. Deze bestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor vele soorten organismen, waaronder insecten.

Kies voor inheemse soorten

Ten tweede raden wij sterk aan om te kiezen voor inheemse soorten uit de streek. Door inheemse soorten met een regionale herkomst in te zaaien, voorkom je dat de aanwezige plantensoorten gaan kruisen met uitheemse soorten. Dit is belangrijk, omdat het kruisen van plantensoorten diverse gevaren voor de flora en fauna met zich meebrengt. Inheemse bloemen zijn voor vlinders, bijen en andere insecten essentieel om te overleven en zich voort te planten. In deze brochure van Alterias vind je een overzicht van de inheemse plantensoorten van Nederland.

Soorten die we afraden

Er is een aantal soorten die we sterk afraden om in te zaaien. Met name de bekende carnavalsmengsels, welke bestaan uit de meest exotische planten en combinaties, zijn uit den boze. Deze niet-inheemse mengsels zien er vrolijk en kleurrijk uit, maar vooral insecten zijn er minder blij mee. Deze bloembollen zijn vaak niet biologisch en bevatten veelal insecticiden. Insecticiden zijn chemische gewasbeschermingsmiddelen. Dit komt vervolgens in de nectar en het stuifmeel terecht, wat een zeer negatief effect heeft op insecten zoals de bij en de vlinder.

De tuinhommel  

Bloemen zonder nectar

Een ander gevolg van deze bloemenmengsels is dat de bloemen lang niet altijd nectar bevatten. Uit carnavalsmengsels groeien grote bloemen, wat zeer misleidend is voor insecten. Hommels bijvoorbeeld, vliegen van bloem naar bloem, maar tevergeefs: ze vinden geen nectar. En dit terwijl hommels constant energie nodig hebben om te kunnen blijven vliegen. Bij carnavalsmengsels vinden ze deze energie niet. Het gevolg is dat de insecten uitgeput raken. Deze bloemenmengsels zien er dus mooi uit, maar ze kunnen desastreuze gevolgen hebben voor insecten. Mocht je toch graag bloemenmengsels willen zaaien, dan raden wij zeer aan om te kiezen voor inheemse, biologische bloemenmengsels.

Soorten die verwilderen

Ook soorten die sterk verwilderen, raden wij af. Een goed voorbeeld hiervan is de Spaanse Hyacinth (Hyacinthoides hispanica). Kies liever voor het inheemse alternatief: de wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta). Ook soorten zoals de wilde wingerd, canadese guldenroede, reuzenbalsemien en aziatische duizendknopen raden we af. Inheemse alternatieven voor deze soorten zijn respectievelijk de bosrank, hazelaar, muskuskaasjeskruid en sleedoorn.

Conclusie

Door bij het inzaaien rekening te houden met onze do’s en don’ts, wordt jouw zaaiproject vast een succes. Ons advies is om je tot stedelijke gebieden te beperken en te kiezen voor inheemse, biologische zaden uit de streek. De insecten en de voorbijgangers zullen je inspanningen waarderen.

Namens Habitus veel zaaiplezier!